Bıçağın Ucu

Bir önceki yazıda, şimdi okumayacağım, dediğim Bıçağın Ucu'nu bitirdimm.. Suat,annesi Hayrun,dayısı Albay Ferit,kocası Halim,Yüzbaşı Demir ve diğerlerinin romanı sonradan bir sardı;hafta sonu tiyatroya giderken yanıma aldım.. Kalan bölümü de pazar günü bitirdim.. Güzel bir okuma oldu.. İbret verici.. 1960 askeri darbesine giden son beş ayı anlatan romandan seçtiğim cümleler.. "Canından bezmişlerin başkaldırması"(s.309) "Yeryüzünde adına şiir denebilecek tek şey,yaşamak zaten !"(s.375) "Her şey bir yana,benim eski gazetenin,Kamil Bey'in ünlü 'Haber'inin kapısı önünde,'hırsızlar'diye bağırabilmek,az zevk mi?Kaç satan bu gazete,hiç. İktidar diğer birçoklarına yaptığı gibi 'resmi ilanlar'la beslemese,ayakta durabilir mi?Ne münabeset!Altı ay boyunca bu rezilliğin ta göbeğinde yaşadım ben,bilirim. İskemlemde iki büklüm,gözlerim floresan lambaların aydınlığıyla kamaşmış,ukala operatörlerin budalaca yanlışlarını düzeltmeye uğraşırken,yukarda adamları haberleri tıraş eder,sivri uçlarını yumuşatır,partinin daha doğrusu Menderes'in hoşuna gidecek bir biçime sokmaya çabalarlardı.Enflasyon gemi azıya mı almıştı,'görülmemiş kalkınma'ydı adı;muhaliflerin birer ikişer ayıklanması,'demokrasinin korunması'demek oluyordu;dalkavuk bir çoğunluğa yaslanarak kişisel iktidarın kurulmasıysa,'milli iradenin tezahürü'.(s.376) Son olarak Atatürk'ün Samsun'a doğru hareket etmeden önce yaverlerinden Ferit Bey'e söyledikleri: "Her halükarda tehlikeyi göze alıp bir tecrübe edeceğim.Ahval ve şerait öyle ki,önümüzde aynı kapıya çıkan tek bir yol kaldı:Ya galip geleceğiz ya da mağlup olmayacağız !"(s.70)

Gölge Ustası

Hafta sonu Altındağ Sahnesi'nde izledim.. Ankara Devlet Tiyatrosu(nun yeni oyunlarından.. Yeşim Dorman ve Yıldırım Türker'in yazarları olarak belirtildiği oyunu Sinan Pekinton yönetmiş.. Kendisini daha önce sahnelerde izlerdik.. Artık yönetmen olarak adını okuyoruz.. Burada da çok yalın bir oyun sahneye koymuş..

Üç kişilik bir aile.. Anne,kızı ve oğlu.. Bir çatı katında yaşıyorlar.. Maddi sıkıntı içindeler.. Barındıkları çatı katından da çıkarılmak üzereler.. Ayrıca evin kızının şizofreni gibi zor bir hastalığı var.. Yıllardır bu hastalığın getirdiği zorluklarla boğuşmaktan biraz da yorulmuşlar..

Bir gün yaşamlarına biri giriverir.. Cengiz.. Mimar ama ressam olmayı tercih ettiğini söyler.. Evin kızı ile parkta tanışmış ve eve kadar getirmiştir.. O günden sonra evin bireylerinden biri oluverir..

Onu en uzak duygularla karşılayan evin oğlu Tardu'dur.. Bu yapay dostluğun bir neticesi olmayacağına inanır.. Haklı da çıkar.. Yine anne,oğul,kız kardeş olarak kendi kendileriyle baş başa kalırlar..

Derli toplu,sade ,iyi bir oyundu.. Dekor,kostüm de yalın tutulmuştu.. Asıl önemli olan oyunculuklarda da evin oğlu Tardu iyi işlenmiş,derinlikli bir roldü.. Arsal Mazmanoğlu'nu kutlamak gerek.. Anne Musavver hanım rolünde de deneyimli Aysel Kara vardı..

Şizofren kız Seniha rolünde Senem Topkaya ve Cengiz rolünde Berkay Veli de ellerinden geleni yaptılar..

Ancak karakterleri mi iyi çizilmemişti,bilemiyorum biraz kopuk geldi onların bölümleri.. Bunda oyuncuların değil,oyun metninin bir kusuru olabilir,diye düşünüyorum.. Özellikle Berkay Veli'yi ve Arsal Mazmanoğlu'nu umarım başka oyunlarda da izleme fırsatı olabilir.. Evden çıkıp izlemek için iyi bir seçenek Gölge Ustası.. Oyun fotoğraflarını neden siyah beyaz koymuşlar,anlamadım.. Renkli fotoğraflar daha derinlikli olabilirdi burada.. Kostümleri özellikle daha iyi anlayabilirdi fotoğraflara bakanlar.. Kostüme epey emek verilmiş çünkü.. Yani Tuğçe Özdemir emek vermiş..

Attila İlhan'a Devam ,Sanata Selam

Okuma turlarına Attila İlhan kitaplarıyla devam ediyorum/dum.. Son olarak Gazi Paşa'yı bitirdim.. Aynanın İçindekiler serisinin de son kitabı.. 1921 İnönü zaferi sonrasından İzmir'in alınışına kadarki süreci anlatıyor.. Mustafa Kemal ve diğer komutanların yanında Halide Edip,Fikriye,Zübeyde Hanım da roman karakterleri arasında.. Romanın 199-200.sayfalarında bulunan ve dönemin Hakimiyet-i Milliye gazetesinde yer alan, Başkumandan Mustafa Kemal paşa'nın beyannamesi özellikli.. Çünkü Atatürk'ün her yerde anılan, söz konusu vatansa gerisi teferruattır,cümlesi bu beyannamede geçiyor.. Yazar da bunu romanına tam metin olarak almış.. Ben de bir cümle ile yazayım.. "Memleket öe milletin,maddi ve manevi bütün kuvvetlerini,bu neticenin elde edilmesi yoluna sevk etmek ve yöneltmek için,hiçbir tedbir ve teşebbüse müsamaha edilmeyecek;ve ne zemin ve zaman ile ve ne de vatan mefhumu karşısında teferruattan ibaret kalan fikirler ile kayıtlı olmayarak,düşman ordusunun imhasından olan bu tek gayenin elde edilmesi için,icap eden her şey yapılacaktır;tevfik Allah'tandır." şimdi elimde 1960 İhtilali öncesini anlatan Bıçağın Uci var ama sanırın okuma sırasını yine Kurtuluş Savaşı/Sakarya Savaşı kitapları üzerine yönlendireceğim.. Şu sıralar o dönemi okumayı istiyorum.. Elimde de Selim Erdoğan'ın fotoğraflar,belgeler ve haritalar eşliğinde anlattığı Sakarya adlı kitabı var.. Başladım bile.. Şanslı Ankaralılar,diyerek konuyu değiştireyim.. Hafta sonunda Medea'yı izlemek için Akün'e doğru giderken yolumun üzerindeki Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezi'ne uğrayıverdim.. Tiyatronun başlamasına kırk dakika vardı,on dakika da yol için ayırsam,yarım saatlik bir mola verebilirdim.. Daldım içeriye.. Bir modern sanat resim sergisi "1,5"(küresel ısınma tehlikesine dikkat çekiyor),

bir "Yokai Geçit Töreni"(Japon mitolojisinde doğa üstü yaratıkların resmedildiği parşömenler,tablolar,heykeller), bir karma resim sergisi(güzel resimler vardı,vaktim olsa idi biraz daha kalmak isterdim),, Şanslı Ankaralılar, diyerek Akün'e doğru yürüdüm..

Medea

Cumartesi Akün Sahnesi'nde izledim.. Ankara'ya turneye gelen bölge tiyatrolarından İzmir Devlet Tiyatrosu'nun oyunu.. bir haftalık turnede en az sekiz turne oyunu var.. Bunların matine günü sadece cumartesi.. Dolayısıyla tek bir oyun seçme hakkım oluyor.. Pazar günü matineye turne oyunu koymamışlar.. Dolayısıyla benim kısmetime Medea düştü.. Yani onu seçtim.. Pişman da olmadım.. Merak ettiğim tek şey oyun süresi ile ilgili bilgi yoktu internetteki açıklamalarda.. Salona girerken sordum.. 85 dakika,tek perde imiş.. Vaay!.. Sonra o 85 dakika uçtu gitti.. Bir baktım,sanatçılar selama durmuşlar.. Alkışladık tabiî.. Hem de yürekten..

Antik bir oyun olan Medea'nın Euripides tarafından yazılanını izledik.. Metin Balay çevirmiş,Adonis Filipi yönetmiş.. Müzikler de yönetmenin işi.. Beğendim.. Etkileyiciydi..

Kostümlerde biraz günümüz esintileri düşünmüşler.. Koronun kostümüyle uyumsuz olmuş.. Ama bunların pek de önemi yok.. Melike Aslı Kılan'ın hayat verdiği Medea'ya söyletilen (432+2022=)2454 yıllık dizeler önemli olan.. Yazarın anlatım gücü.. Medea'nın kocası İason rolünde Özkan Gezgin de iyiydi.. Bir de koro.. Sekiz kişilik koro da çok etkileyiciydi.. Diğerleri biraz gölgede kalmışlardı..

Konuyu herkes biliyor ya,kısaca özetlersek;Gürcü prenses Medea,ülkesini ve ailesini terk ederek İason'un ülkesine gider.. Yabancı bir ülkede,yabancı bir gelin olmanın zorluklarına kocasına ve iki oğluna duyduğu sonsuz sevgiyle dayanırken,kocası onu boşayıp bir Yunan prensesle evlenmeye karar verir.. Medea kovulur..

O da intikam meleği kesilir.. Kendisini yüzüstü bırakıp güç ve zenginlik peşinde koşan kocasına sevdiklerini yitirmenin acısını tattırır.. Kocasının yeni karısını,o kadının kral babasını ve İason'la ikisinin iki oğlunu öldürür.. Kendisi de kovulduğu memleketi terk eder..

Soluk almadan izledik..

Melike Aslı Hanım ve koronun diyaloglarını.. Euripides'in 2454 yıl öteden bize ulaşan yaratıcılığını..

Bir Kar Yağar Şehir Bembeyaz Olur Çocuklar Gülümser

Nihayet on yıl sonra şehri bütünüyle saran kar tabakası gördük.. Her yerde kar vardı.. Tadını çıkaranlar daha çok çocuklar olsa da.. Yaratıcı yeteneğini ortaya seren büyükler de yok değildi..

Yine Bir 29 Ocak

Yine 29 Ocak .. Yine bir 29 Ocak'ta toprağa düşen fidanları anma günü daha.. İnandıkları fikirler uğruna gençliklerini feda edenlerin mezarları başında buluşan sevenleri.. Mezarlara serpilen ve soğuktan hemen donan karanfiller.. Karanfillerin altından utangaçça kafasını kaldıran kardelenler..